poniedziałek, 9 lipca 2007

6. Zaimki dzierżawcze

Zaimki dzierżawcze w języku islandzkim odmieniają się przez liczby, rodzaje i przypadki. Zaimek dzierżawczy stoi zazwyczaj za rzeczownikiem.
Bíllinn minn. → Mój samochód.
Húsið mitt. → Mój dom.
Taska mín. → Moja torba.
Tak jest z zaimkami dzierżawczymi dla pierwszej, drugiej i trzeciej osoby liczby pojedynczej. Liczba mnoga nie ma własnych zaimków dzierżawczych, lecz korzysta z formy dopełniacza zaimka osobowego. Dla pierwszej osoby liczby mnogiej jest to zatem okkar, dla drugiej - ykkar, a dla trzeciej - þeirra. Te nie ulegają już deklinacji. Istnieje także nieco archaiczna forma zaimka dzierżawczego dla pierwszej osoby liczby mnogiej, stosowana zazwyczaj w tekstach o podniosłym, poetyckim charakterze.
"
Gef oss í dag vort daglegt brauð..." → "I chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj..."

MINN - MÓJ
ÞINN - TWÓJ, WASZ
SINN - JEGO, JEJ, TEGO, ICH
(taka sama odmiana, inna jest tylko pierwsza literka)

Liczba pojedyncza:
---Rodzaj męski:
M minn
B minn
C mínum
D míns
---Rodzaj żeński:
M mín
B mína
C minni
D minnar
---Rodzaj nijaki:
M mitt
B mitt
C mínu
D míns


Liczba mnoga:
---Rodzaj żeński:
M mínir
B mína
C mínum
D mínna
---Rodzaj męski:
M mínar
B mínar
C mínum
D mínna
---Rodzaj nijaki:
M mín
B mín
C mínum
D mínna


VOR - NASZ


Liczba pojedyncza:
---Rodzaj męski:
M vor
B vorn
C vorum
D vors
---Rodzaj żeński:
M vor
B vora
C vorri
D vorrar
---Rodzaj nijaki:
M vort
B vort
C voru
D vors
Liczba mnoga:
---Rodzaj męski:
M vorir
B vora
C vorum
D vorra
---Rodzaj żeński:
M vorar
B vorar
C vorum
D vorra
---Rodzaj nijaki:
M vor
B vor
C vorum
D vorra


Celownik i Dopełniacz w l. mn w każdym rodzaju są takie same w końcówkach.


W języku islandzkim zaimki przymiotne dzierżawcze stawiane są PO rzeczowniku, zupełnie inaczej niż w angielskim, polskim i innych językach. I tak oto:


Ja kocham moje dzieci! Ég elska börn mín.
To jest mój przyjaciel. Þessi er vinur minn.
Tutaj jest nasz samochód! Hér er bíllinn okkar!
Tam jest nasz dom. Það er húsið hans.

Jeżeli używasz rzeczownika i nie jest on osobą, wtedy poprawnie określony zaimek musi być przymocowany do rzeczownika z zaimkiem dzierżawczym. Ale jeśli rzeczownik jest osobą, wtedy nie dołącza się do rzeczownikatego zaimka. Islandzka gramatyka jest pełna wyjątków.
I tak oto:

Moja farma. Bærinn minn.
Mój pies. Hundurinn minn.
Moje pieniądze. Peningarnir mínir.

Ale nigdy…

Moja matka. Móðirin mín... powinno być - móðir mín
Twój przyjaciel. Vinurinn þinn... vinur þinn
Jego brat. Bróðirinn hans... bróðir hans

Teraz trochę o “sinn” (jego, jej, tego, ich)…
Więc: zaimki osobowe w dopełniaczu to:
hans, hennar, þess, þeirra, okkar
(i te formy są dla wszystkich przypadków i liczb)
Więc czasem używa się "sinn" a czasem "hans", "hennar" itd.
To trudne i nawet Islandczycy się w tym gubią...

Hann talar við vin sinn. On rozmawia ze swoim własnym przyjacielem.
(sinn gdy chodzi o jego własnego przyjaciela)
Þetta er bróðir hans. To jest jego brat.
(hans gdy chodzi o czyjąś własność)
Ólafur talar við vin sinn. Ólafur rozmawia ze swoim własnym przyjacielem.
Ólafur talar við vin hans. Ólafur rozmawia z jego przyjacielem.


2 komentarze:

Hiniuial pisze...

Dzień dobry!

Dopiero trafiłam na tego bloga, ponieważ od niedawna postanowiłam uczyć się islandzkiego. Jednak przyznam, że notki o zaimkach dzierżawczych w ogóle nie rozumiem. Przyznam też, że dawno nie uczyłam się języka od podstaw i może stąd trudności? Kiedy na przykład używa się Vor jako "nasz"? Zupełnie nie rozumiem początkowego akapitu o liczbie mnogiej zaimka, zwłaszcza że w późniejszej odmianie Minn wygląda ona zupełnie inaczej. Pewnie wyjdę na kretynkę, ale gramatyka zawsze sprawiała mi duże trudności. Czy mogę prosić o dodatkowe wytłumaczenie?

Fosfolipidowy Świerszczak pisze...

Błąd się wkradł, tam powinno być twój